Linux Intranet Server HOWTO Autor: Pramod Karnad karnad@indiamail.com v2.11, 7 Kwietnia 1997 WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: LLeesszzeekk UUrrbbaańńsskkii ttyyggrryyss@@ffiiddoonneett..oorrgg..ppll v1.0, 31 Lipca 1998 Ten dokument opisuje jak ustawić Intranet używając Linuxa jako serwer obsługujący Unixa, Netware, NT i Windows. Wystarczy nawiązać połącze­ nie z maszyną Linuxową, aby używać wszystkich platform. Znajdują się tu dokładne objaśnienia jak ustawić HTTP używając serwera NCSA, oraz jak połączyć się z nim używając klientów TCP/IP Novell'a, Microsoft Windows 3.1, WFWG, Win 95, WinNT i MacTCP z Apple PowerMac. Dokument ten został napisany w standardzie ISO8859-2. Oryginał tego dokumentu znajduje się na http://www.inet.co.th/cyberclub/karnadp/http.html. ______________________________________________________________________ Table of Contents: 1. Wprowadzenie 1.1. Co będzie potrzebne 1.2. Nowe wersje tego dokumentu 1.3. Kontakt z autorem 2. Instalacja serwera HTTP 2.1. Przygotowania przed ściąganiem 2.1.1. System Operacyjny 2.1.2. Typ procesu (ServerType) 2.1.3. Przydzielanie portu (Port) 2.1.4. UserID serwera (User) 2.1.5. Grupa identyfikacyjna serwera (Group) 2.1.6. Adres email administratora serwera (ServerAdmin) 2.1.7. Katalog serwera (ServerRoot) 2.1.8. Katalog plików danych serwera (DocumentRoot) 2.2. Kompilacja HTTPd 3. Testowanie HTTPd 4. Łączenie się z serwerem Linuxowym 4.1. Konfiguracja serwera Linuxowego 4.2. Konfiguracja serwera NetWare 4.3. Konfiguracja klienta NetWare 4.3.1. Windows 3.x 4.3.2. Windows 95 4.4. Konfiguracja Klienta Microsoft 4.4.1. Windows for Workgroups 4.4.2. Windows 95 4.4.3. Windows NT 4.5. Konfiguracja TCP/IP na Macintoshu 4.5.1. MacTCP 5. Konfiguracja Intranetu 5.1. NCPFS 5.1.1. Instalacja 5.1.2. Montowanie NCPFS 5.2. SMBFS 5.2.1. Instalacja 5.2.2. Montowanie SMBFS 5.3. NFS 6. Dostęp do Sieci 6.1. Dostęp do zamontowanych systemów plików 6.2. Łączenie się z Internetem 6.3. Inne możliwości 7. Inne zastosowania 8. Autorstwo i Legalność 8.1. Podziękowania 8.2. Informacje o prawach autorskich 9. Od tłumacza ______________________________________________________________________ 11.. WWpprroowwaaddzzeenniiee Mówiąc prosto, IInnttrraanneett to opisowy wyraz używany dla implementacji technologii Internetowych w organizacjach korporacyjnych, bez zewnętrznego połączenia do globalnego Internetu. Ta implementacja jest wykonana w taki sposób, żeby dostarczyć ogromne zasoby informacyjne organizacji do każdego miejsca pracy, z minimalnym kosztem, czasem i wysiłkiem. Ten dokument stara się wytłumaczyć w prosty sposób, jak ustawić Intranet używając gotowych, tanich lub darmowych narzędzi. Ten dokument przyjmuje, że wiesz już, jak zainstalować TCP/IP w twoim serwerze Linuxowym, oraz połączyć go fizycznie do sieci LAN używając karty sieciowej Ethernet. Przyjmuje też, że posiadasz podstawową wiedzę o systemach Netware, WinNT i Mac'ach. Konfiguracja serwera Netware została pokazana na przykładzie wersji 3.1x jako podstawy. Możesz też użyć INETCFG, uzyskując ten sam rezultat. Po stronie klientów, omawiamy Windows 3.1x, Windows for Workgroups, Win95, WinNT, oraz Apple PowerMac. W przykładach używam prywatnych adresów sieci (RFC-1918) - 172.16.0.0 i 172.17.0.0. Możesz wybrać odpowiadające adresy, zależnie od twojej konfiguracji. Serwer Serwer Serwer Linuxowy Netware WFWG/NT 172.16.0.1 172.16.0.2 172.16.0.3 | | | 172.16.0.0 ------+-----+-----+--------+--+-------------- | | | | 172.16.0.254 Stacja robocza 1 Router 172.16.0.5 | 172.17.0.254 | ----------+-------+-------- 172.17.0.0 | Stacja robocza 2 172.17.0.5 11..11.. CCoo bbęęddzziiee ppoottrrzzeebbnnee Przed rozpoczęciem instalacji, będą potrzebne następujące programy: ˇ Serwer HTTP, który może być ściągnięty z OneStep NCSA HTTPd Downloader na http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/docs/setup/OneStep.html. ˇ Klient Novell Netware dostępny z http://support.novell.com/ (Pliki TCP/IP są załączone razem z klientem). ˇ Klient Microsoft TCP/IP dostępny z http://www.microsoft.com/ ˇ Klient Apple MacTCP dostępny z http://www.apple.com ˇ Przeglądarki WWW takie jak Netscape - na http://home.netscape.com/ lub MS Internet Explorer - na http://www.microsoft.com/ lub NCSA Mosaic z http://www.ncsa.uiuc.edu/SDG/Software/Mosaic/NCSAMosaicHome.html 11..22.. NNoowwee wweerrssjjee tteeggoo ddookkuummeennttuu Nowe wersje Linux Intranet Server HOWTO będą okresowo wysyłane na comp.os.linux.announce i comp.os.linux.help. Będą też umieszczane na różnych Linuxowych serwerach FTP, włącznie z sunsite.unc.edu. Najświeższa wersja tego dokumentu jest dostępna w formacie HTML pod adresem http://www.inet.co.th/cyberclub/karnadp/http.html 11..33.. KKoonnttaakktt zz aauuttoorreemm Jeżeli masz pytania lub komentarze o tym dokumencie, wyślij do mnie list na adres karnad@indiamail.com. Sugestie, krytyka i każdy inny rodzaj poczty są zawsze mile widziane. Jeżeli znajdziesz błąd w tym dokumencie, daj mi znać, żebym mógł go poprawić w następnej wersji. Dziękuję. 22.. IInnssttaallaaccjjaa sseerrwweerraa HHTTTTPP Kiedy ściągasz serwer, masz dwie opcje: pobrać źródła i skompilować je samodzielnie, albo wziąć binaria. Binaria pod Linuxa (ELF) są dostępne z NCSA, ale tylko najnowsza wersja. 22..11.. PPrrzzyyggoottoowwaanniiaa pprrzzeedd śścciiąąggaanniieemm Serwer NCSA poprowadzi cię przez kolejne opcje konfiguracji i przygotuje różne pliki. Ale zanim ściągniesz HTTPd, przygotuj odpowiedzi na następujące pytania: 22..11..11.. SSyysstteemm OOppeerraaccyyjjnnyy Po pierwsze musisz wybrać między źródłami i binariami. Jeżeli twój system nie figuruje w menu, będziesz musiał pobrać domyślne źródła i skompilować je samemu. Żeby sprawdzić wersję twojego Linuxa przejdź do linii poleceń twojej maszyny i napisz: linux:~$ uname -a powinna pojawić się linia podobna do tej linux:~$ uname -a Linux linux 2.0.29 #4 Tue Sep 13 04:05:51 CDT 1994 i586 linux:~$ Wersja Linuxa to 2.0.29. Pozostałe parametry mogą być podane przed ściąganiem lub później, podczas modyfikacji pliku srm.conf w katalogu /usr/local/etc/httpd/conf. Dokładne nazwy dyrektyw, które pojawiają się w pliku httpd.conf, są pokazane w nawiasach. Jedyny wyjątek to dyrektywa DocumentRoot, która pojawia się w pliku srm.conf. 22..11..22.. TTyypp pprroocceessuu ((SSeerrvveerrTTyyppee)) Ta dyrektywa określa sposób działania serwera HTTPd na twoim komputerze. Preferowana metoda to ,,standalone''. Dzięki temu demon HTTP będzie działał cały czas. Jeżeli wybierzesz ładowanie HTTPd przez ,,inetd'', binaria serwera będą ładowane do pamięci na każde zapytanie przeglądarek, co może spowolnić twój serwer. 22..11..33.. PPrrzzyyddzziieellaanniiee ppoorrttuu ((PPoorrtt)) Dyrektywa ta definiuje port twojej maszyny, na którym HTTPd będzie nasłuchiwał zapytań HTTP. Jeżeli możesz zalogować się jako root, użyj standardowego ustawienia - 80. Jeżeli nie, wybierz port od 1025 do 65535. 22..11..44.. UUsseerrIIDD sseerrwweerraa ((UUsseerr)) Jest to nazwa użytkownika, jaką przybierze serwer podczas odpowiadania na zapytania HTTP i wykonywania operacji na plikach. Musisz to ustalić tylko jeżeli serwer jest uruchamiany jako root. Jeżeli nie masz uprawnień root'a, użyj swoją nazwę użytkownika, a jeśli jesteś administratorem systemu, możesz chcieć stworzyć specjalnego użytkownika, żeby kontrolować prawa dostępu do plików. 22..11..55.. GGrruuppaa iiddeennttyyffiikkaaccyyjjnnaa sseerrwweerraa ((GGrroouupp)) Określa identyfikator grupy serwera. Jest to dyrektywa bardzo podobna do poprzedniej i jest potrzebna tylko wtedy, gdy serwer pracuje w trybie ,,standalone''. Jeżeli nie masz uprawnień root'a, użyj nazwy twojej głównej grupy. Możesz dowiedzieć się, do jakiej grupy należysz, wydając polecenie ggrroouuppss w linii poleceń Linuxa. 22..11..66.. AAddrreess eemmaaiill aaddmmiinniissttrraattoorraa sseerrwweerraa ((SSeerrvveerrAAddmmiinn)) Gdy użytkownicy serwera mają problemy z serwerem, powinni wysyłać pocztę pod adres określony tą dyrektywą. Możesz tu umieścić swój osobisty adres e-mail. 22..11..77.. KKaattaalloogg sseerrwweerraa ((SSeerrvveerrRRoooott)) Jest to miejsce, w którym znajduje się serwer. Jeżeli masz uprawnienia root'a, umieść serwer w jego domyślnym katalogu - /usr/local/etc/httpd. Jeżeli nie możesz zalogować się jako root, wybierz podkatalog w twoim katalogu domowym. Możesz dowiedzieć się o nazwie twojego katalogu domowego komendą ppwwdd. 22..11..88.. KKaattaalloogg pplliikkóóww ddaannyycchh sseerrwweerraa ((DDooccuummeennttRRoooott)) Ta dyrektywa określa miejsce plików HTML (nie tylko - np. plików graficznych, skryptów CGI itp. - przyp. tłum.). Domyślny katalog to /usr/local/etc/httpd/htdocs. Możesz także wybrać katalog domowy specjalnego użytkownika, którego wybrałeś dyrektywą ,,User'', albo podkatalog w twoim katalogu domowym, jeżeli nie możesz logować się jako root. Jeżeli nie wiesz, jakie ustawienia wybrać, użyj domyślnych. Teraz możesz już ściągnąć NCSA HTTPd z http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/docs/setup/OneStep.html. Powinieneś przeczytać dokumentację HTTPd, znajdującą się na http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/docs/, zanim zaczniesz instalować HTTPd. Jeżeli będziesz chciał skompilować kod źródłowy serwera, będziesz musiał zmodyfikować pliki makefile w każdym z trzech katalogów (support, src, cgi-src). Jeżeli twoja wersja Linuxa jest już obsługiwana przez te pliki, wystarczy tylko napisać mmaakkee lliinnuuxx w katalogu serwera (np. /usr/local/etc/httpd). (? - przyp. tłum.) 22..22.. KKoommppiillaaccjjaa HHTTTTPPdd Jest to prosta czynność - wystarczy napisać make linux w linii poleceń w głównym katalogu serwera. UUwwaaggaa:: Użytkownicy starej wersji Linuxa, nie obsługującej binariów ELF, muszą odkomentować linię #define NO_PASS w pliku portablility.h (pamiętaj, że ,,#'' w pliku języka C jest dyrektywą kompilatora - można tam wpisać ,,define'' lub ,,undef'' - chociaż może jest to tam ,,zakomentowane'' dodatkowymi ,,#'' - przyp. tłum.) i ustawić DBM_LIBS = -ldbm w pliku Makefile przed kompilacją HTTPd. 33.. TTeessttoowwaanniiee HHTTTTPPdd Po zainstalowaniu HTTPd, zaloguj się jako root i uruchom go, pisząc hhttttppdd &&. (przyjmując, że zainstalowałeś go jako ,,standalone'') Powinieneś widzieć go teraz w liście generowanej przez polecenie ppss. Najprostszy sposób przetestowania HTTPd, to telnet. W linii poleceń Linuxa napisz linux:~$ telnet 172.16.0.1 80 gdzie 80 jest domyślnym portem dla HTTP. Jeżeli ustawiłeś dyrektywę ,,Port'' na inny niż 80, wpisz ten numer zamiast 80. Powinieneś otrzymać odpowiedź wyglądającą tak jak to: Trying 172.16.0.1... Connected to linux.mydomain. Escape character is '^]'. Teraz, kiedy wpiszesz jakikolwiek znak i naciśniesz enter, powinieneś otrzymać odpowiedź podobną do poniższej. HTTP/1.0 400 Bad Request Date: Wed, 10 Jan 1996 10:24:37 GMT Server: NCSA/1.5 Content-type: text/html 400 Bad Request < /TITLE> < /HEAD> <BODY><H1>400 Bad Request < /H1> Your client sent a query that this server could not understand.<P> Reason: Invalid or unsupported method.<P> < /BODY> Teraz możesz połączyć się z serwerem używając innych komputerów. 44.. ŁŁąącczzeenniiee ssiięę zz sseerrwweerreemm LLiinnuuxxoowwyymm Odwołuję cię do diagramu w rozdziale ``Wprowadzenie'', znajdują się tam używane w tym dokumencie adresy. Stacja robocza 1 (dalej nazywana W/S1) znajduje się w sieci 172.16.0.0 i może bezpośrednio połączyć się z serwerem Linuxowym, a Stacja Robocza 2 (W/S2) jest w sieci 172.17.0.0, musi więc używać bramki (gateway)/routera 170.17.0.254, żeby dostać się do maszyny Linuxowej. Adres bramki jest potrzebny tylko podczas konfiguracji W/S2. Netware odwołuje się do bramki jako do ,,ip_router''. Uźyję W/S2 dla zilustrowania konfiguracji klientów. Żeby skonfigurować W/S1 zmień jedynie adres 172.17.0.5 na 172.16.0.5 i zignoruj wszystkie odwołania do bramki/routera. Jeżeli nie masz routera, nie musisz czytać następnej sekcji - przejdź do ˇ ``Konfiguracja klienta NetWare'' jeżeli używasz serwera Netware. ˇ ``Konfiguracja klienta MS Windows'' jeżeli używasz klienta Microsoftu. 44..11.. KKoonnffiigguurraaccjjaa sseerrwweerraa LLiinnuuxxoowweeggoo JJeeżżeellii nniiee mmaasszz rroouutteerraa,, mmoożżeesszz oommiinnąąćć ttąą sseekkccjjęę.. Musisz skonfigurować serwer Linuxowy, żeby rozpoznawał router. Dzięki temu bedzie pozwalał Stacji Roboczej 2 połączyć się z serwerem WWW. Powinieneś zalogować się jako root, żeby skonfigurować serwer Linuxowy. W linii poleceń serwera napisz route add gw default 172.16.0.254 Żeby używać tej bramki za każdym razem, kiedy uruchamiasz serwer Linuxowy, wyedytuj plik /etc/rc.d/rc.inet1 i zmień linię zawierającą definicję bramki na GATEWAY = "172.16.0.254". Upewnij się, że linia GATEWAY nie jest odkomentowana. (W dystrybucji RedHat możesz umieścić informacje o bramce m.in. w pliku /etc/rc.d/rc.local - wstaw tam polecenie ,,route add default gw 172.16.0.254'' - przyp. tłum.) Możesz też dodać routing do konkretnych sieci po drugiej stronie routera. Możesz to uzyskać poleceniem route add -net 172.17.0.0 gw 172.16.0.254 W celu dodawania tego routingu przy każdym uruchomieniu Linuxa, dodaj powyższą komendę do pliku /etc/rc.d/rc.local. 44..22.. KKoonnffiigguurraaccjjaa sseerrwweerraa NNeettWWaarree W celu skonfigurowania serwera Netware, powinieneś mieć uprawnienia nadzorcy (Supervisor) lub przynajmniej uprawnienia operatora konsoli (Console Operator). Jeżeli nie możesz ich uzyskać, poproś o pomoc twojego administratora sieci. Na serwerze włącz typ ramek Ethernet_II w twojej sieci LAN, wydając następujące komendy, lub dołączając je do pliku AUTOEXEC.ncf. load NE2000 frame=Ethernet_II name=IPNET load TCPIP bind IP to IPNET addr=172.16.0.2 mask=FF.FF.FF.0 Możliwe, że będziesz musiał podać numer slotu karty podczas ładowania drivera NE2000 (zależnie od twojej konfiguracji). (np. ,,load NE2000 slot=3 frame=...'') 44..33.. KKoonnffiigguurraaccjjaa kklliieennttaa NNeettWWaarree Jeżeli używasz PC-tów, możesz wybrać pomiędzy Windows 3.1, WFWG (Windows for Workgroups - przyp. tłum.) i Windows '95. Procedura instalacji w Win95 różni się od starszych wersji windows jeżeli używasz 32 bitowego klienta Microsoftu lub Novella. Jeśli będziesz używać klienta 16 bitowego, procedura instalacji jest identyczna dla wszystkich tych środowisk, możesz więc używać instrukcji dotyczących Windows 3.x. Instrukcje instalacji klienta 32 bitowego znajdują się w sekcji ``Instalacja w Windows 95''. 44..33..11.. WWiinnddoowwss 33..xx Jeżeli używasz Win3.1 lub WFWG, możesz zainstalować Klienta Netware (nazywanego ,,VLM'') i dodatkowe pliki dostarczane z dyskietką obsługi TCP/IP: TCPIP.exe, VTCPIP.386, WINSOCK.dll i WLIBSOCK.dll Zauważ, że plik WINSOCK.dll różni się od dostarczanych z Win95 i Trumpetem. Zainstaluj Klienta Netware z obsługą windows. Skopiuj pliki VTCPIP.386, WINSOCK.dll i WLIBSOCK.dll do katalogu SYSTEM, a plik TCPIP.exe do katalogu NWCLIENT. Zmodyfikuj teraz plik STARTNET.bat w katalogu NWCLIENT: lsl ne2000 ----> driver twojej karty sieciowej c:\windows\odihlp.exe ----> jeżeli używasz WFWG ipxodi tcpip ----> dodaj tą linię nwip ----> jeżeli używasz Netware/IP vlm Stwórz podkatalog, powiedzmy, TCP i skopiuj pliki HOSTS, NETWORKS, PROTOCOLS i SERVICES z katalogu /etc serwera Linuxowego, lub katalogu SYS:ETC na serwerze Netware. Zmodyfikuj skopiowany plik HOSTS, dodając linię dotyczącą serwera Linuxowego. To pozwoli ci odwoływać się do serwera jako http://linux.mydomain/ zamiast http://172.16.0.1/, kiedy używasz przeglądarki WWW - 127.0.0.1 localhost 172.16.0.1 linux.mydomain Zmodyfikuj plik NET.cfg w katalogu NWCLIENT Link Driver NE2000 port 300 int 3 MEM D0000 FRAME Ethernet_802.2 ; ---- dodaj te linie ---- FRAME Ethernet_II Protocol TCPIP PATH TCP_CFG C:\NET\TCP ip_address 172.17.0.5 ip_netmask 255.255.255.0 ip_router 172.17.0.254 ---> dodaj adres twojej bramki tylko ---> wtedy, jeżeli musisz jej używać, ---> żeby dostać się do serwera HTTP Link Support MemPool 6192 ---> Minimum to 1024 - spróbuj użyć innych wartości Buffers 10 1580 ---> To też może być wysterowane ;--------------------------------- ; Jeżeli używasz Netware/IP będziesz musiał dodać takie linie ; NWIP NWIP_DOMAIN_NAME mydomain NSQ_BROADCAST ON NWIP1_1 COMPATIBILITY OFF AUTORETRIES 1 AUTORETRY SECS 10 W pliku SYSTEM.ini w katalogu WINDOWS dodaj taki wpis dla VTCPIP.386: [386Enh] ..... network=*vnetbios, vipx.386, vnetware.386, VTCPIP.386 ..... Zrestartuj komputer i uruchom STARTNET.bat. Możesz teraz używać swojej ulubionej przeglądarki WWW, żeby oglądać twoje strony. Nie musisz logować się do sieci Netware i uruchamiać TCPMAN (jeżeli używasz Trumpet Winsock). 44..33..22.. WWiinnddoowwss 9955 Sekcja ta opisuje instalację 32-bitowego klienta dla Windows 95. Po pierwsze musisz zainstalować następujące składniki: ˇ Klient sieci Netware (Microsoftu lub Novella) ˇ Protokół Microsoft TCP/IP ˇ Karta sieciowa W celu ich instalacji kliknij na ikonach: Mój Komputer, Panel Sterowania, Sieć. Kliknij ,,Dodaj''. Znajdziesz się w oknie, w którym wyświetlone są następujące napisy: Klient, Karta, Protokół, oraz Usługa. Żeby zainstalować Klienta sieci Netware, wykonaj następujące czynności: 1. Kliknij dwukrotnie na napisie Klient 2. Kliknij na ,,Microsoft'' lub ,,Novell'' 3. Kliknij dwukrotnie na ,,Klient Sieci Netware'' Żeby zainstalować protokół TCP/IP 1. Kliknij dwukrotnie na napisie ,,Protokół'' 2. Kliknij na ,,Microsoft'' 3. Kliknij dwukrotnie na TCP/IP Windows 95 domyślnie instaluje kilka innych protokołów. Usuń je, podświetlając je i klikając przycisk ,,Usuń''. Zazwyczaj Windows 95 instaluje protokół Microsoft NetBeui, oraz protokół kompatybilny z IPX/SPX. Możesz usunąć NetBeui, ale IPX/SPX będzie potrzebny, jeżeli będziesz chciał logować się na serwer Netware. W celu skonfigurowania TCP/IP, kliknij na TCP/IP, Właściwości i na pasku ,,Adres IP''. Wprowadź adres IP w polu ,,Podaj adres IP'' jako 172.17.0.5. W polu ,,Maska Podsieci'' wprowadź 255.255.255.0. Następnie wybierz pasek ,,Bramka'' (lub ,,Router'' - przyp. tłum.); wprowadź adres bramki w polu ,,Nowa bramka'' - 172.17.0.254 i kliknij przycisk ,,Dodaj''. Adres bramki powinien znajdować się w polu zainstalowanych bramek. Kliknij OK. Powinieneś zobaczyć prośbę o zrestartowanie komputera, zrób to. Powinieneś teraz być w stanie używać przeglądarki do połączenia się z serwerem HTTP. 44..44.. KKoonnffiigguurraaccjjaa KKlliieennttaa MMiiccrroossoofftt Ta sekcja koncentruje się na opisaniu dostępu do sieci TCP/IP za pomocą Klienta Microsoft, korzystając z systemów ˇ ``Windows for Workgroups (WFWG)'' ˇ ``Windows 95'' ˇ ``Windows NT 4.0'' UUwwaaggaa:: Żebyś mógł odwoływać się do serwera Linuxowego jako http://linux.mojadomena/ zamiast http://172.16.0.1/ w przeglądarce WWW i programach intranetowych, musisz zmodyfikować plik hosts. Możesz też dodać rekordy dla wszystkich twoich komputerów (Netware, Unix, WinNT). Systemy Windows trzymają swój plik HOSTS w katalogu WINDOWS lub w WINDOWSTEM, zależnie od wersji. Zmodyfikuj ten plik, dodając linię dla serwera Linuxowego: 127.0.0.1 localhost 172.16.0.1 linux.mojadomena 172.16.0.2 netware.mojadomena 172.16.0.3 winNT.mojadomena 172.16.0.5 ws_1 44..44..11.. WWiinnddoowwss ffoorr WWoorrkkggrroouuppss Ta sekcja opisuje instalację 32-bitowego klienta w WFWG. Najpierw musisz ściągnąć sterowniki TCP/IP dla Windows z serwera Microsoftu. Najnowsza obecnie wersja to 3.11b z ftp://ftp.microsoft.com/ lub z innych serwerów jako tcp32b.exe. Upewnij się, że zainstalowałeś Win32 przed uruchomieniem 32-bitowego sterownika TCP/IP. Kiedy rozpakowałeś już pliki TCP/IP do tymczasowego katalogu (np. C:TEMP, sprawdź, czy masz plik OEMSETUP.INF w katalogu WINDOWSTEM. Jeżeli tak, zmień jego nazwę. Skopiuj OEMSETUP.INF z katalogu TEMP do WINDOWSTEM. Jeżeli uruchamiałeś inne stosy TCP/IP w twoim systemie, usuń je zanim przejdziesz dalej. Uruchom Ustawienia Sieci lub Ustawienia Windows/Zmień Ustawienia Sieci. ˇ Kliknij przycisk ,,Sieci'' ˇ Kliknij ,,Zainstaluj Sieć Microsoft Network'' ˇ Wybierz obsługę dodatkowych sieci (jeżeli jest to potrzebne) ˇ Kliknij OK Powinieneś zostać zapytany o kartę sieciową - wybierz odpowiednią. Jeżeli nie zostałeś zapytany, ˇ Kliknij przycisk ,,Karty'' ˇ Wybierz kartę sieciową (np. NE2000) ˇ Kliknij OK ˇ Kliknij przycisk ,,Protokół'' ˇ Wybierz protokół MS TCP/IP-32 ˇ Kliknij OK Zostaniesz poproszony o skonfigurowanie stosu TCP/IP. Zawsze możesz zmienić konfigurację, podświetlając protokół TCP/IP pokazany w polu Karty Sieciowe i klikając przycisk Ustaw. ˇ W polu adresu IP wprowadź 172.17.0.5 ˇ W polu maski podsieci wprowadź 255.255.255.0 ˇ Wprowadź adres bramki (routera) w polu domyślnej bramki - 172.17.0.254 Kliknij OK. System poprosi cię o zrestartowanie komputera, zrób to. Powinieneś móc przeglądać strony na serwerze HTTP. 44..44..22.. WWiinnddoowwss 9955 Ta sekcja opisuje instalację 32-bitowego klienta Microsoft w Windows 95. Najpierw musisz zainstalować następujące komponenty: ˇ Klient Sieci Microsoft ˇ Protokół Microsoft TCP/IP ˇ Karta Sieciowa W celu ich instalacji kliknij na ikonie Mój Komputer, następnie Panel Sterowania, Sieć. Kliknij ,,Dodaj''. Znajdziesz się w oknie z napisami: Klient, Karta, Protokół, oraz Usługa. Żeby zainstalować Klienta Sieci Microsoft: 1. Kliknij dwuktornie na ,,Klient'' 2. Kliknij na ,,Microsoft'' 3. Kliknij dwukrotnie na ,,Sieć Microsoft'' Instalacja protokołu TCP/IP: 1. Kliknij dwukrotnie na ,,Protokół'' 2. Kliknij na ,,Microsoft'' 3. Kliknij na ,,TCP/IP'' Domyślnie Windows 95 instaluje kilka protokołów. Usuń je, podświetlając je i klikając przycisk ,,Usuń''. Zazwyczaj Win95 instaluje protokół Microsoft NetBeui. W celu konfiguracji TCP/IP, kliknij na ,,TCP/IP'', ,,Właściwości'', oraz na pasku ,,Adres IP''. Wprowadź twój adres IP w polu ,,Podaj adres IP'' - 172.14.0.5. W polu ,,Maska Podsieci'' wpisz 255.255.255.0. Wybierz pasek ,,Bramka'' i wprowadź adres routera w polu ,,Nowa Bramka'' - 172.17.0.254. Kliknij przycisk ,,Dodaj''. Adres bramki powinien się teraz pojawić w polu zainstalowanych bramek. Kliknij OK. Powinieneś otrzymać prośbę o zrestartowanie systemu - zrób to. Możesz teraz użyć przeglądarki, żeby połączyć się z serwerem HTTP. 44..44..33.. WWiinnddoowwss NNTT Ta sekcja opisuje instalację klienta TCP/IP dla WinNT 4.0. ˇ Uruchom Panel Sterowania / Sieć ˇ Wybierz pasek Karty ˇ Kliknij Dodaj, żeby dodać nową kartę sieciową (jeżeli nie masz jeszcze zainstalowanej karty) Powinieneś zostać zapytany o kartę sieciową - wybierz odpowiednią. W celu dodania protokołu ˇ Wybierz pasek ,,Protokoły'' ˇ Kliknij ,,Dodaj'' ˇ Wybierz protokół TCP/IP ˇ Kliknij OK Zostaniesz poproszony o skonfigurowanie stosu TCP/IP. W każdej chwili możesz zmienić ustawienia, podświetlając protokół TCP/IP i klikając na ,,Właściwości''. ˇ Wybierz pasek ,,Adres IP'' ˇ Zaznacz pole ,,Podaj adres IP'' ˇ W polu ,,Adres IP'' wprowadź 172.17.0.5 ˇ W polu ,,Maska Podsieci'' wpisz 255.255.255.0 ˇ Jako adres bramki (routera) w polu Domyślna Bramka wpisz 172.17.0.254 Kliknij OK. System poprosi cię o restart. Możesz teraz używać dowolnej przeglądarki do łączenia się z serwerem HTTP. 44..55.. KKoonnffiigguurraaccjjaa TTCCPP//IIPP nnaa MMaacciinnttoosshhuu Jeżeli używasz Macintosha, możesz skorzystać z tej sekcji, opisującej instalację MacTCP na PowerMacach. UUwwaaggaa:: Żebyś mógł odowoływać się do serwera Linuxowego jako do http://linux.mojadomena/ zamiast http://172.16.0.1/ w przeglądarce WWW i wszystkich twoich programach intranetowych, musisz wyedytować plik hosts. Format tego pliku jest inny od stostowanego w Unixach. Plik hosts Maca jest oparty na RFC-1035. Możesz też dodać rekordy dla innych komputerów (Netware, Unix, WinNT). MacOS trzyma swój plik HOSTS w ,,folderze Preferencji'' w ,,folderze Systemowym''. Do tego pliku dodaj linię dla serwera Linuxowego: linux.mojadomena A 172.16.0.1 netware.mojadomena A 172.16.0.2 winNT.mojadomena A 172.16.0.3 ws_1 A 172.16.0.5 44..55..11.. MMaaccTTCCPP Ta sekcja opisuje instalację MacTCP. Najpierw musisz ściągnąć MacTCP z serwera Apple lub zainstalować go z ,,Internet Connection CD''. W celu skonfigurowania MacTCP, kliknij Menu Jabłko/ Panel Sterowania/ TCP/IP. W oknie konfiguracji wybierz ,,Połącz przez:'' ,,Ethernet''. Zmień ,,Ustawienie'' na ,,Ręczne'' ˇ W polu adresu IP wprowadź 172.17.0.5 ˇ W polu maski podsieci wprowadź 255.255.255.0 ˇ Jako adres bramki (routera) podaj 172.17.0.254 Kliknij OK. Możesz połączyć się teraz z serwerem HTTP. 55.. KKoonnffiigguurraaccjjaa IInnttrraanneettuu Intranet nie jest kompletny bez możliwości dzielenia zasobów na róźnych platformach. Będziesz potrzebował obsługi innych systemów plików, w celu uzyskania dostępu do danych na nich. Ten dokument dostarcza informacji o podłączaniu Linuxa do komputerów z następującymi popularnymi systemami plików: ˇ ``NCP dla Netware'' ˇ ``SMB dla Windows'' ˇ ``NFS dla Unixa'' Te systemy plików mogą być wkompilowane do jądra Linuxa albo dodane jako moduły, zależnie od wersji Linuxa. Jeżeli nie wiesz, jak skompilować jądro, możesz odwołać się do Kernel HOWTO http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html i Module HOWTO http://www.jtz.org.pl/Html/Module-HOWTO.pl.html. 55..11.. NNCCPPFFSS W celu współdzielenia plików z serwera Netware, będziesz potrzebował obsługi NCP (ncpfs). NCPFS działa z jądrami od 1.2.x i 1.3.71. Nie działa z żadnym starszym jądrem 1.3.x. Nie może odczytywać bazy danych NDS w Netware 4.x, ale może używać adresowania (??? ,,bindery'' binder to spinacz albo np. przydzielanie portów usługom - przyp. tłum.). Jeżeli używasz Netware 4.0, możesz włączyć adresowanie dla konkretnych domen (??? ,,containers'' pojemniki - przyp. tłum.) używając komendy Set Bindery Context na konsoli: set Bindery Context = KORPORACJA.MOJADOMENA;UŻYTKOWNIKWEB.MOJADOMENA W powyższym przykładzie, włączono adresowanie dla tych dwóch domen. Będziesz musiał ściągnąć programy systemu plików NCP z ftp://sunsite.icm.edu.pl/pub/Linux/system/filesystems/ncpfs/ncpfs.tgz (Obecnie ncpfs-2.0.10). 55..11..11.. IInnssttaallaaccjjaa Żeby zainstalować ncpfs napisz zcat ncpfs.tgz | tar xvf - żeby rozpakować pliki do ich katalogu (można też łatwiej, tar xzvf ncpfs.tgz - przyp. tłum.). W przypadku tego pliku otrzymasz katalog ncpfs-2.0.10. Zmień katalog na ncpfs-2.0.10 przed kontynuowaniem instalacji. Przeczytaj plik README i zmień Makefile, jeżeli jest to potrzebne. Sposób instalacji ncpfs zależy od wersji twojego jądra. W 1.2 powinieneś po prostu napisać ,,make'', a potem ,,make install'' - zainstaluje to binaria i strony man. Jeżeli używasz 1.3.71 lub późniejszego, będziesz musiał przekompilować jądro. Od tej wersji część jądra z ncpfs jest załączona w źródłach. Żeby sprawdzić, czy jądro musi być rekompilowane, napisz cat /proc/filesystems Powinna pokazać się (między innymi - przyp. tłum.) linia mówiąca o ncpfs. Jeżeli nie, możesz albo przekompilować jądro, albo dodać ncpfs jako moduł. Żeby przekompilować jądro, musisz napisać ,,make config'', a kiedy program zapyta cię o The IPX protocol (CONFIG_IPX) [N/y/?] odpowiedz ,,y''. Prawdopodobnie nie jest ci potrzebna pełna sieć wewnętrzna, o którą zostaniesz następnie zapytany. Kiedy jądro zostanie zainstalowane zresetuj system, sprawdź /proc/filesystems, i jeżeli wszystko działa, kontynułuj instalację programów ncpfs. Zmień katalog na zawierający ściągnięte pliki ncpfs i napisz ,,make'', a po kompilacji ,,make install'', żeby zainstalować różne programy i strony man. 55..11..22.. MMoonnttoowwaanniiee NNCCPPFFSS W celu sprawdzenia typu instalacji napisz ipx_configure --auto_interface=on --auto_primary=on poczekaj 10 sekund i napisz slist Powinieneś uzyskać listę serwerów Netware. Jesteśmy gotowi do współdzielenia plików z serwera Netware. Załóżmy, że musisz dostać się do plików HTML z katalogu eldocs na dysku VOL1: serwera MOJADOMENA_NW. Radzę stworzyć użytkownika (na przykład) ,,EXPORT'' z hasłem ,,EXP123'' na serwerze, do którego udzielasz dostępu do danego katalogu używając SYSCON lub NWADMIN. W maszynie Linuxowej stwórz nowy katalog /mnt/MOJADOMENA_NW. Wpisz ncpmount -S MOJADOMENA_NW -U EXPORT -P EXP123 /mnt/MOJADOMENA_NW żeby zamontować katalog. Komenda ls /mnt/MOJADOMENA_NW/vol1/home/htmldocs wypisze listę wszystkich plików w MOJADOMENA_NW/VOL1:ELDOCS (używając notacji Netware). Jeżeli napotkasz jakiś problem, przeczytaj IPX HOWTO http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/IPX-HOWTO.html, żeby usyskać więcej informacji o protokole IPX. 55..22.. SSMMBBFFSS W celu współdzielenia plików z serwera Windowsowego, potrzebna ci będzie obsługa SMB (smbfs). Będziesz musiał ściągnąć programy dla systemu plików SMB z ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/filesystems/smbfs/smbfs.tgz (obecnie wersja smbfs-2.0.1). 55..22..11.. IInnssttaallaaccjjaa Żeby zainstalować programy smbfs napisz zcat smbfs.tgz | tar xvf - żeby rozpakować pliki do ich katalogu (można też tar xzvf smbfs.tgz - przyp. tłum.). W przypadku wersji 2.0.1 otrzymasz katalog smbfs-2.0.1. Zmień katalog na ten z smbfs przed kontynuowaniem instalacji. Przeczy­ taj plik README i zmień Makefile, jeżeli jest to potrzebne. Sposób instalacji smbfs zależy od wersji twojego jądra. W 1.2, powinieneś napisać po prostu ,,make'', a potem ,,make install'', żeby zainstalować binaria i strony man. Jeżeli używasz jądra 2.0 lub późniejszego, będziesz musiał przekompilować jądro. Od tej wersji, obsługa smbfs jest już w źródłach jądra. W celu sprawdzenia, czy jądro potrzebuje rekompilacji, napisz cat /proc/filesystems Powinna wyświetlić się (między innymi - przyp. tłum.) linia o smbfs. Jeżeli nie, możesz albo przekompilować jądro, albo dodać obsługę smbfs jako moduł. W celu rekompilacji jądra napisz ,,make config'', a kiedy program zapyta się o dodanie obsługi systemu plików SMB, opowiedz tak. Kiedy jądro zostanie poprawnie zainstalowane zresetuj system, sprawdź /proc/filesystems i jeżeli wszystko jest w porządku kontynuuj instalację programów smbfs. Zmień katalog na zawierający ściągnięte pliki smbfs i napisz ,,make''. Po kompilacji napisz ,,make install'', żeby zainstalować różne binaria i strony man. 55..22..22.. MMoonnttoowwaanniiee SSMMBBFFSS W naszym przykładzie przyjmijmy, że serwer Windows NT nazywa się ,,MOJADOMENA_NT'' i współdzieli swój katalog C:PUBLDOCS o nazwie dzielonej ,,HTDOCS'' bez hasła. W maszynie Linuxowej stwórz nowy katalog /mnt/MOJADOMENA_NT. Wpisz smbmount //MOJADOMENA_NT/HTMLDOCS /mnt/MOJADOMENA_NT -n żeby zamontować system plików SMB. Jeżeli to nie działa, spróbuj smbmount //MOJADOMENA_NT/COMMON /mnt/MOJADOMENA_NT -n -I 172.16.0.3 Wpisanie komendy ls /mnt/MOJADOMENA_NT wypisze wszystkie pliki w \MYDOM_NTPUBLDOCS (używając notacji Windowsowej). 55..33.. NNFFSS Najpierw potrzebne jest ci jądro z obsługą NFS bądź to wkompilowaną, bądź jako moduł. Załóżmy, że posiadasz komputer Unixowy z NFS'em o nazwie MOJADOMENA_UNIX i z adresem IP 172.16.0.4. Możesz sprawdzić udostępniane (exported) przez ten komputer katalogi pisząc showmount -e 172.16.0.4 Kiedy znamy już udostępniane katalogi, możemy zamontować je wpisując odpowiednią komendę mount. Radzę ci utworzyć podkatalog w ,,/mnt/'' (powiedzmy ,,MOJADOMENA_UNIX'') i używać go jako punkt montowania. mount -o rsize=1024,wsize=1024 172.16.0.4:/pub/htmldocs /mnt/MOJADOMENA_UNIX Może zajść potrzeba zmiany rsize i wsize, zależnie od twojego środowiska. Jeżeli napotkasz jakiś problem, przeczytaj NFS HOWTO http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/NFS-HOWTO.html, żeby uzyskać więcej informacji o protokole NFS. 66.. DDoossttęępp ddoo SSiieeccii Teraz, kiedy skonfigurowaliśmy serwer HTTP i klientów, oraz połączyliśmy serwer Linuxowy z innymi serwerami, musimy wykonać parę małych ustawień na serwerze Linuxowym, żeby uzyskać możliwość dostępu do zamontowanych systemów plików z przeglądarek WWW. 66..11.. DDoossttęępp ddoo zzaammoonnttoowwaannyycchh ssyysstteemmóóww pplliikkóóww Istnieją dwie metody dostępu do zamontowanych systemów plików przez strony HTML. ˇ Stworzyć dowiązanie symboliczne w katalogu DocumentRoot (/usr/local/etc/httpd/htdocs), żeby odwoływać się do zamontowanych katalogów jako ˇ ln -s /mnt/MOJADOMENA_NW/vol1/home/htmldocs netware ˇ ln -s /mnt/MOJADOMENA_NT winNT ˇ ln -s /mnt/MOJADOMENA_UNIX unix ˇ Wprowadzić aliasy do pliku srm.conf w katalogu /usr/local/etc/httpd. # Alias nowanazwa prawdziwanazwa Alias /icons/ /usr/local/etc/httpd/icons/ # aliasy dla serwerów Alias /netware/ /mnt/MOJADOMENA_NW/vol1/home/htmldocs/ Alias /winNT/ /mnt/MOJADOMENA_NT/ Alias /unix/ /mnt/MOJADOMENA_UNIX/ odwołując się do niego jako http://linux.mojadomena/netware/index.htm, lub podobnie dla innych serwerów. 66..22.. ŁŁąącczzeenniiee ssiięę zz IInntteerrnneetteemm Możesz połączyć twój intranet z Internetem, żeby uzyskać dostęp do poczty elektronicznej i wszystkich wspaniałych informacji, które zawiera. Proponuję napisanie krótkiej notatki opisującej jak to zrobić, dla przyszłej wersji dokumentu. Dokładne wyjaśnienie znajduje się w ISP Hookup HOWTO http://www.jtz.org.pl/Html/ISP-Hookup- HOWTO.html i Diald mini HOWTO http://www.jtz.org.pl/Html/mini/Diald.pl.html. 66..33.. IInnnnee mmoożżlliiwwoośśccii W biurze serwer HTTP może być używany do zapewnienia przezroczystego dostępu do informacji z innych serwerów, znajdujących się pod różnymi lokacjamii w różnych katalogach. Dane mogą być prostymi dokumentami w Wordzie, arkuszami kalkulacyjnymi w Lotusie lub złożonymi bazami danych. Ta technologia jest zazwyczaj używana w następujące sposoby: ˇ Publikacja dokumentów korporacji Tymi dokumentami mogą być listy nowości, raporty periodyczne, mapy, zakres działalności firmy, cenniki, informacje o produktach i każdy dokument będący potrzebny spółce. ˇ Dostęp do przeszukiwalnych katalogów Szybki dostęp do książek telefonicznych firmy itp. Te dane mogą być przedstawione jako strona WWW albo przez skrypty CGI; serwer może służyć jako bramka do istniejących lub nowych aplikacji. Znaczy to, że przy użyciu tych samych standardowych mechanizmów dostępu, informacje mogą być szerzej dostępne w prostszy sposób. Może być użyty do stworzenia interfejsu z RDBMS, jak ORACLE i SYBASE dla generowania informacji w czasie rzeczywistym. Oto lista odnośników do takich serwerów w Sieci. ˇ - Dostęp do sieci - http://cscsun1.larc.nasa.gov/~beowulf/db/web_access.html ˇ - CGI gateways - HTTP://www.w3.org/hypertext/WWW/RDBGate/Overview.html ˇ Strony firmy/oddziału/pracowników Kiedy kultura w firmie zmienia się do punktu, w którym nawet każdy oddział przesuwa się w kierunku indywidualnych założeń, technologia Intranetu zapewnia idealny środek dostarczenia najświeższych informacji do odziału lub pracownika. Mocne technologie wyszukiwania zapewniają możliwość znalezienia grupy lub pojedynczej osoby posiadającej odpowiedzi na pytania powstające w normalnej procedurze robienia interesów. ˇ Proste aplikacje dla grup roboczych Dzięki obsłudze formularzy HTML, serwery mogą zapewniać karty do wypełniania, ankiety i proste rozmieszczanie zadań w czasie. ˇ Dystrybucja oprogramowania Administratorzy mogą używać intranetu do dostarczania oprogramowania oraz uaktualninień ,,na żądanie'' do użytkowników przez sieć firmy. Może to być dokonane dzięki językowi ,,Java'', który pozwala na tworzenie i przezroczystą dystrybucję obiektów na żądanie, a nie tylko danych lub aplikacji. Jest to rzeczywiście możliwe, dzięki nowszym wersjom Linuxa, obsługującym Javę. ˇ Poczta Dzięki swojej możliwości używania intranetowych produktów pocztowych ze standardowymi i prostymi metodami dołączania dokumentów, dźwięku, obrazu i innych multimediów, poczta jest opisywana jako prosta metoda komunikacji. Pod Linuxa dostępna jest duża liczba programów do systemu poczty elektronicznej, takich jak sseennddmmaaiill,, ppoopp33dd ii iimmaappdd. ˇ Interfejs użytkownika Technologia intranetu rozwija się tak szybko, że dostępne narzędzia, a konkretnie HTML, mogą zostać użyte do przeprowadzenia olbrzymiej zmiany w sposobie korzystania z systemów. Dzięki HTML można zbudować interfejs, który jest ograniczony tylko wyobraźnią twórcy. Piękno używania technologi intranetu jest nim dlatego, że można korzystać z niego w bardzo prosty sposób. Kliknięcie odnośnika ze strony HTML może zabrać cię do następnej strony, włączyć alarm, wykonać procedurę zakończenia roku, lub zrobić cokolwiek, co robi program komputerowy. 77.. IInnnnee zzaassttoossoowwaanniiaa Oto lista innych interesujących rzeczy, które możesz wykonać dzięki Linuxowemu serwerowi intranetu. Wszystkie programy wymienione poniżej należą do kategorii freeware lub sharewere. ˇ Przeglądać zawartość serwera Linuxowego używając Otoczenia Sieciowego w Win95 lub NT; Ustawić WINS jako serwer NBT. Przejrzyj stronę SAMBY - http://lake.canberra.edu.au/pub/samba/samba.html ˇ Zaimplementować technologię wyszukiwania w intranecie. Połącz się z ht://Dig na http://htdig.sdsu.edu/ ˇ Używać CUSeeMe przez ustawienie lokalnego reflektora. Odwołaj się do ich strony na http://cu-seeme.cornell.edu/ ˇ Uruchomić konferencję sieciową. Użyj COW z http://thecity.sfsu.edu/COW/ ˇ Rozpowszechnić bazę danych SQL. Odwołaj się do strony mSQL na http://Hughes.com.au/ ˇ Uruchomić serwery FTP, Gopher, Finger, Bootp na serwerze Netware. Zdobądź je z http://mft.ucs.ed.ac.uk/ ˇ Emulować serwer Netware. Przejrzyj katalog programów NCP na ftp://sunsite.icm.edu.pl/pub/Linux/system/filesystems/ncpfs/ Jeżeli znasz inne interesujące zastosowania serwera intranetu na Linuxie, napisz do mnie. 88.. AAuuttoorrssttwwoo ii LLeeggaallnnoośśćć 88..11.. PPooddzziięękkoowwaanniiaa Dziękuję ludziom z NCSA za zapewnienie tak wspaniałej dokumentacji, Davidowi Andersonowi i innym za wypróbowanie tego HOWTO i przysyłanie komentarzy. Opis Netware/IP powstał dzięki Romelowi Floresowi (rom@mnl.sequel.net). 88..22.. IInnffoorrmmaaccjjee oo pprraawwaacchh aauuttoorrsskkiicchh Prawa autorskie tego dokumentu: Š 1996, 1997 Pramod Karnad. Jest on rozpowszechniany pod następującymi warunkami: ˇ Dokumenty Linux HOWTO mogą być rozpowszechniane i kopiowane w całości lub w części, przy użyciu każdego środka fizycznego lub elektronicznego, dokąd na wszystkich kopiach zostanie zachowana informacja o prawach autorskich. Komercyjne rozpowszechnianie jest dozwoloze i zalecane, jednakże autor chciałby zostać powiadomiony o takich dystrybucjach. ˇ Wszystkie tłumaczenia i prace pochodne lub połączone zawierające jakikolwiek dokument Linux HOWTO muszą podlegać tym warunkom. Znaczy to, że nie możesz tworzyć prac pochodnych z HOWTO i dodawać ograniczenia w jego dystrybucji. Wyjątkiem tych zasad mogą być specjalne warunki; proszę o skontaktowanie się z koordynatorem Linux HOWTO pod adresem podanym niżej. ˇ Jeżeli masz pytania, skontaktuj się z Gregiem Hankinsem, koordynatorem Linux HOWTO, na gregh@sunsite.unc.edu. Finger udostępni informacje na temat numeru telefonu i zwykłego adresu pocztowego. 99.. OOdd ttłłuummaacczzaa Jeżeli masz jakieś sugestie, albo znalazłeś błąd, daj mi znać.